Arbeidsinspectie brengt arbeidsuitbuiting en ernstige benadeling in kaart
In 2020 en 2021 zijn in Nederland tien strafrechtelijke onderzoeken naar arbeidsuitbuiting afgerond met in totaal 26 slachtoffers en negentien daders. Daarnaast zijn er 52 bestuursrechtelijke onderzoeken ernstige benadeling afgerond waarbij 235 werkenden en 59 werkgevers betrokken waren. Dat staat in de eerste Monitor arbeidsuitbuiting en ernstige benadeling van de Arbeidsinspectie.
Uit de afgeronde onderzoeken blijkt dat bijna alle slachtoffers van arbeidsuitbuiting en ernstige benadeling arbeidsmigranten zijn. Het zijn overwegend mannen. Meer dan de helft van de slachtoffers van arbeidsuitbuiting en meer dan driekwart van de ernstig benadeelden verblijft en werkt legaal in Nederland. Arbeidsuitbuiting en ernstige benadeling van werknemers vinden in allerlei sectoren van de arbeidsmarkt plaats, vaak bij ondernemingen die op het eerste gezicht bonafide lijken. Het gaat doorgaans om banen waarvoor geen of weinig opleiding nodig is en het betreft vaak vies, gevaarlijk of zwaar werk.
De slachtoffers en ernstig benadeelden werken meestal lange dagen, ontvangen te weinig loon en hebben een flexibel contract. De Arbeidsinspectie ziet dat daders of werkgevers de arbeidsmigranten met regelmaat een ‘totaalpakket’ aanbieden waarbij zij alles rondom de reis naar Nederland, huisvesting, arbeid en verzekeringen organiseren. Op deze manier binden zij slachtoffers of ernstig benadeelden aan de situatie. Ook kunnen gemaakte schulden, de inname van identiteitsdocumenten, psychische druk of (dreiging met) geweld de slachtoffers of ernstig benadeelden beletten om misstanden te melden en de situatie te beëindigen.
Uit onderzoek van de Arbeidsinspectie blijkt dat daders en betrokken werkgevers vaak mannen zijn met de Nederlandse nationaliteit. Zij werven slachtoffers en ernstig benadeelden veelal in het land van herkomst. Overeenkomsten in taal en cultuur tussen daders en slachtoffers kunnen daar bij een rol spelen.
Het is de eerste keer dat de Arbeidsinspectie de monitor Arbeidsuitbuiting en ernstige benadeling publiceert. De inzichten uit deze tweejaarlijkse rapportage helpen bij de aanpak van misstanden en effectieve bescherming van slachtoffers.
