Liften: risico's, aanpak en effect
Dagelijks maken mensen gebruik van de tienduizenden liften in onder meer kantoorpanden, parkeergarages en wooncomplexen. Om ervoor te zorgen dat liften veilig gebruikt kunnen worden, moeten ze periodiek onderhouden en herkeurd worden.
'Een lift moet veilig zijn voor de gebruiker én voor de liftmonteur. Daarom is het verplicht om boven en onder de lift een ruimte te hebben, of een ander technisch middel om beknelling te voorkomen.'
Omvang werkveld
Er zijn 92.564 liften in Nederland die geregistreerd zijn bij keuringsinstanties (aantal op 31 december 2023).
| Certificaat | Aantal liften |
|---|---|
| Certificaat nog geldig (op 31-12-2023) | 92.564 |
| Certificaat afgegeven (in 2023) | 68.199 |
| Certificaat geweigerd (in 2023) | 4.566 |
| Certificaat ingetrokken (in 2023) | 18 |
Een certificaat wordt geweigerd als er sprake is van tekortkomingen, bijvoorbeeld bij slijtage van onderdelen.
| Afgewezen of toegewezen | Aantal nieuwe liften |
|---|---|
| Afgewezen | 394 |
| Toegewezen | 1.765 |
Een nieuwbouwlift wordt afgewezen als deze niet voldoet aan de essentiële veiligheidseisen.
Risico's in het stelsel
De Arbeidsinspectie onderzoekt jaarlijks mogelijke risico's bij liften. Zij kijkt hierbij naar nieuwe liften en naar liften die al gebruikt worden. In het stelsel dat de veiligheid van nieuwe liften beoordeelt, ziet de Arbeidsinspectie geen risico's. Bij liften die al gebruikt worden wel:
Er zijn liften die niet periodiek herkeurd worden. Dit komt vaak doordat de eigenaar niet weet dat deze herkeuring verplicht is of de keuringstermijn niet in de gaten heeft gehouden.
Enkele liften voldoen niet aan de veiligheidseisen en ontvangen na herkeuring geen certificaat. Deze moeten worden gerepareerd en herkeurd.
Aanpak
Om te zorgen dat lifteigenaren beter op de hoogte zijn van de verplichte periodieke herkeuring, heeft de Arbeidsinspectie een brochure ontwikkeld met daarin de belangrijkste informatie over de herkeuring.
De Arbeidsinspectie voert periodiek inspecties uit naar de verplichte periodieke herkeuring van liften.
De Arbeidsinspectie controleert jaarlijks circa 20 tot 30 liften die buiten werking zijn gesteld of deze niet tóch worden gebruikt. Als de Arbeidsinspectie een lift tegenkomt die door de CBI buiten werking gesteld is, maar in praktijk toch gebruikt wordt, zet zij de lift stil en verzegelt deze tot de problemen verholpen zijn.
De Arbeidsinspectie behandelt jaarlijks ongeveer 10 aanvragen voor een ontheffing om af te wijken van de regels voor het plaatsen van een nieuwe lift. Hiervan kan bij ongeveer 10 procent de veiligheid niet worden gegarandeerd en wijst de Arbeidsinspectie de aanvraag af.
Bereik en effect
Een ongeluk met een lift komt zeer incidenteel voor.
- In 2022 heeft de Arbeidsinspectie inspecties uitgevoerd bij liften. Het ging hierbij specifiek om liften waarvan de herkeuringstermijn verstreken was en er geen afspraak voor herkeuring gemaakt was. Totaal 60 lifteigenaren kregen een waarschuwing en hebben meteen een afspraak voor herkeuring gemaakt. Het naleven van de keuringsplicht is de afgelopen jaren verbeterd. Waar de Arbeidsinspectie bij vergelijkbare inspecties in 2016 in 38 procent van de gevallen moest handhaven, was dit in 2022 nog 11 procent.
- Van de liften waarvan de eigenaar of beheerder niet heeft gereageerd op de uitvraag van de Arbeidsinspectie in 2022, werden in 2023 op basis van risicoanalyse 62 liften van 47 lifteigenaren op locatie geïnspecteerd. Het handhavingspercentage in deze groep, vooral vastgoedbeheerders en VVE's, was 46 procent. In totaal zijn er 22 waarschuwingen gegeven en is 1 boeterapport opgemaakt. In 2016 gaven soortgelijke inspecties een vergelijkbaar handhavingspercentage van 49 procent.
Het handhavingspercentage in deze groep blijft onverminderd hoog. De Arbeidsinspectie heeft de herkeuringsplicht, in het bijzonder voor deze groep, onder de aandacht gebracht bij de schemabeheerder en de CBI's.