‘Aandacht voor de vitaliteit van medewerkers is essentieel voor je organisatie. Dit leidt tot meer werkplezier en een hogere productiviteit. Het terugdringen van overmatige fysieke belasting hoort daarbij.’ Dat stelt Guido Sauren, hoofd Personeel en Organisatie (P&O) van zorginstelling Envida. Maar hoe moet die aandacht er precies uit zien? ‘De beste ideeën komen van medewerkers zelf.’
Fysieke belasting veroorzaakt verzuim
Fysieke belasting bleek één van de belangrijkste oorzaken van verzuim te zijn bij Envida. Dat bleek uit de RI&E. ‘Daarom stelden we ambitieuze doelen’, vertelt hoofd P&O Sauren. ‘Iedereen moest begrijpen hoe belangrijk het is fysieke belasting te voorkomen of terug te dringen. Iedereen moest weten hoe hij daar zelf aan kon bijdragen. En beleid op dit vlak moest nauw aansluiten bij de ervaringen op de werkvloer.’
Aandacht voor de praktijk
Om die doelen te bereiken, koos Envida voor een organisatiebrede aanpak. Sauren: ‘Dit thema is niet alleen iets van P&O of de Arboadviseur. De bedrijfsfysiotherapeut, lijnmanagers, ergocoaches, preventiemedewerkers en medewerkers zelf, onder andere via de Ondernemersraad: iedereen is er actief mee bezig. Op elke locatie, in elke wijk.’ Preventiemedewerkers en ergocoaches staan met de medewerkers op de werkvloer. ‘Zij signaleren wat er qua fysieke belasting speelt onder medewerkers’, zegt arboadviseur Monique Brinkhof. ‘En ze vertellen dit aan beleidsmakers. Door mensen op de werkvloer te bevragen, merken we eerder wat er nodig is. Zo was er bij de preventiemedewerkers onlangs behoefte aan meer informatie over veiligheidsrondgangen en de inschatting van de risico’s op de werkplek in de thuissituatie, dus dat thema hebben we vorige week behandeld.’
Winst halen uit veilig werken
Wat voor advies krijgen medewerkers om hun fysieke belasting te beperken? ‘Dat kan van alles zijn’, zegt Brinkhof. ‘Soms is het gewoon: houd je aan het protocol. Het komt bijvoorbeeld voor dat een medewerker een cliënt moet optillen en denkt: “Oké, ik doe dit wel even snel, zonder tillift”. Maar dat brengt zijn gezondheid in gevaar. En bovendien gaat het met lift toch vaak sneller. ’
Brinkhof benadrukt hoe belangrijk het is dat medewerkers arbothema’s kennen en hulpmiddelen goed weten te gebruiken. ‘Daarvoor is scholing nodig. Die bieden we, via basistrainingen, verdiepingssessies en vervolgscholing op basis van de behoeften op de werkvloer. Niet één keer, maar elk jaar, want we geloven sterk in de kracht van herhaling.’ Met dit soort kennis werken medewerkers veiliger, aldus Brinkhof. ‘En daar halen wij als organisatie weer winst uit.’ We gebruiken binnen de verpleeghuizen overal dezelfde tilhulpmiddelen. Dat maakt de scholing en het handelen een stuk gemakkelijker.’
Het begint met bewustwording
Het trainen en coachen van de medewerkers is ook een taak van ergocoaches en preventiemedewerkers. Daarnaast heeft Envida een bedrijfsfysiotherapeut in dienst die ergocoaches en medewerkers ondersteunt. Ook zijn er speciale online tools waarmee medewerkers de juiste kennis kunnen opdoen. ‘Maar het begint allemaal bij bewustwording’, zegt Sauren. ‘Coaches lopen daarvoor bijvoorbeeld mee met de medewerkers en stellen vragen. Wat doen we vandaag? Hoe belastend is dit? En hoe kan dat beter? De stap naar vitaliteit is een proces. Je kunt het niet opeens verplichten; je moet ernaartoe werken.’
Door medewerkers bewuster te maken en meer te betrekken bij beleid, zijn ze ook extra intrinsiek gemotiveerd om fysieke belasting terug te dringen. Leidinggevenden ondersteunen hen daarbij. Zij hebben een aparte opleiding Arbo gehad en zijn daardoor op de hoogte van relevante hulpmiddelen. Bovendien staan zij in direct contact met preventiemedewerkers.’
Fysieke belasting staat nu hoog op de agenda
Brinkhof: ‘Bij al onze locaties en wijken staat fysieke belasting nu hoog op de agenda. De bewustwording van het belang ervan breidt zich steeds verder uit. Meer en meer medewerkers weten bovendien welke hulpmiddelen nuttig zijn en hoe ze die moeten gebruiken. Sauren steekt zijn enthousiasme niet onder stoelen of banken. ‘Dit beleid wordt echt gedragen door de hele organisatie. En de beste beleidsideeën komen vaak van medewerkers. Het blijft bovendien niet bij ideeën en beleidsplannen. Iedereen gáát er ook echt voor. Dit is een organisatie die van aanpakken weet.’
Steeds meer medewerkers van zorginstellingen hebben rug- en schouderklachten. Dat blijkt uit de monitor uitgevoerd door het A+O VVT (een samenwerkingsverband van werkgevers- en werknemersorganisaties in de verpleging, verzorging en de thuiszorg) naar fysieke belasting. Hetzelfde onderzoek toont aan dat veel instellingen hun scholingsprogramma’s over gezond en veilig werken hebben teruggeschroefd. Dat moet anders, aldus het rapport; in het beleid van veel zorgorganisaties moet extra aandacht komen voor fysieke belasting. Wilt u fysieke belasting ook op de agenda zetten? Ga naar de website arbocatalogus.nl om de BeleidsSpiegelVVT te downloaden.
Over Envida
Envida is een organisatie voor ouderen en chronisch zieken in Maastricht en het Heuvelland. Met ruim vijftienhonderd fte biedt Envida hen diensten op het vlak van wonen, welzijn en zorg. Aandacht voor vitaliteit staat hierbij centraal. Zowel richting cliënten als richting de eigen medewerkers.