Ioniserende straling wordt in de volksmond ook wel radioactieve straling genoemd. Deze straling is afkomstig van bepaalde stoffen of toestellen en heeft een hoge energie. Deze energie is hoog genoeg om in materie ionisaties te veroorzaken. Bijvoorbeeld in cellen van het menselijk lichaam. Daar veroorzaken deze ionisaties schade aan het DNA.
Blootstelling aan ioniserende straling kan kort of langdurig plaatsvinden. Ongeacht de duur en frequentie van de blootstelling, kan blootstelling aan ioniserende straling een verhoogde kans op de ontwikkeling van kanker veroorzaken.
Gezond en veilig werken met ioniserende straling
Mensen die tijdens het werk handelingen uitvoeren met stoffen of toestellen die ioniserende straling uitzenden of in de buurt daarvan verblijven, worden regelmatig blootgesteld aan de hoge energie van deze straling. Ze lopen daardoor een hoger risico op de ontwikkeling van gezondheidsschade, waaronder kanker. Ook bij een lage dosis. Als werkgever moet u daarom de werkplekken goed inrichten om risico's zoveel mogelijk te beperken.
Voorafgaand aan de werkzaamheden stelt de ondernemer een risico-inventarisatie en -evaluatie op specifiek voor de handelingen met ioniserende straling. De ondernemer dient daarvoor gebruik te maken van Bijlage A van de Regeling stralingsbescherming beroepsmatige blootstelling 2018.
Een ondernemer kan onder bepaalde omstandigheden gebruik maken van de NEN Connect - NPR 5662:2024 nl om een RI&E voor stralingstoepassingen uit te voeren.
Lees meer over gezond en veilig werken met straling.
Wetgeving omtrent werken met ioniserende straling
Vanwege de schadelijke effecten zijn er strikte regels voor het werken met ioniserende straling. Deze regels worden beschreven in de Kernenergiewet en de daarvan afgeleide besluiten en regelingen. De Nederlandse Arbeidsinspectie controleert of deze wetgeving wordt nageleefd als het gaat om werknemersbescherming.
Informatie meldingsplicht
Als er tijdens de werkzaamheden een incident plaatsvindt moet de ondernemer dit melden aan de betreffende autoriteiten. Het kan hierbij onder andere gaan om een gebeurtenis die leidt tot overmatige blootstelling van een werknemer of om een stralingsincident of ongeval.
Stralingsincidenten moeten worden gemeld bij de ANVS. Gaat het om een spoedeisend incident? Bel dan direct met 088 489 05 00. Dit nummer is 24 uur per dag bereikbaar, ook in het weekend.
Minder spoedeisende incidenten kunt u digitaal melden via het formulier, dat u vindt op de website van de Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming.
Inspectieresultaten
De Nederlandse Arbeidsinspectie gebruikt verschillende interventiestrategieën om toezicht te houden op gezond en veilig werken met ioniserende straling. Een daarvan is het uitvoeren van inspecties.
Lees meer over het toezicht in de periode 2020-2023.
Meer informatie
Factsheet Besluit basisveiligheidsnormen stralingsbescherming - beroepsmatige blootstelling (autoriteitnvs.nl)
Factsheet Besluit basisveiligheidsnormen stralingsbescherming - deskundigheid (autoriteitnvs.nl)
Handreiking voor het toezicht op de werkvloer bij toepassingen van ioniserende straling met een laag tot gemiddeld risico (autoriteitnvs.nl)