Het programma richt zich op misstanden bij bemiddeling van arbeid. Daarbij gaat om situaties waar de risico's op oneerlijk, ongezond en onveilig werk het grootst zijn. Dat is vaak bij arbeid waarbij snel mensen nodig zijn en sprake is van laagbetaald werk in de laagste loonschalen. Vaak is het vies, eentonig en gevaarlijk werk dat slecht wordt betaald.
Vooral de positie van arbeidsmigranten die via uitzendbureaus werken is zwak. De risico's verschillen per sector als het gaat om werken op uitzendbasis, maar we zien het vooral in arbeidsintensieve sectoren.
Belangrijke opdracht voor dit programma is het ontwikkelen van een handhavingsstrategie die past bij de nieuw in te voeren wet Toelating ter beschikking stellen van arbeidskrachten.
Doelen, aanpak en samenwerking
Het programma richt zich op het terugdringen van de risico's rondom oneerlijk werk (onderbetaling, lange werktijden) en op arbeidsongevallen bij uitzendkrachten in de uitzendsector. Het programma heeft de volgende doelen:
Verbeteren van de naleving van de verschillende arbeidswetten.
Het creëren van een veilige werkplek. Het aantal arbeidsongevallen met uitzendkrachten is relatief hoog. Dit vraagt om gericht toezicht op de Arbeidsomstandigheden.
Het aanpakken van bedrijven en bestuurders die keer op keer in de fout gaan.
Het voorlichten van startende bedrijven zodat zij op de hoogte zijn van hun verantwoordelijkheden op gezond, veilig en eerlijk werk.
Het programma maakt gebruik van een brede mix aan interventies. Bij inspecties onderzoekt de Arbeidsinspectie zowel de uitzendbureaus als de inleners. Hierdoor zijn we actief in verschillende sectoren. Ook zetten we in op de naleving van de Arbozorg bij uitzendbureaus en hun inleners. Het gaat in de aanpak dan bijvoorbeeld om investeringen in de kwaliteit van de risico-inventarisatie en evaluatie (RI&E) en de maatregelen om risico's tegen te gaan.
We informeren starters actief over hun verantwoordelijkheden voor gezond, veilig en eerlijk werk en mogelijke malafide doorstarters nemen we in onderzoek. Ook brengen we verdienmodellen bij malafide uitzendorganisaties in beeld. Denk hierbij aan onder meer verdienmodellen rondom huisvesting en zorg door onrechtmatige inhoudingen op het loon van uitzendkrachten.
Het programma werkt samen met de Belastingdienst, UWV en sinds 2023 ook met de SVB. Door samen te werken zijn we effectiever en hebben we een goede informatiepositie. Naar aanleiding van het rapport Geen tweederangsburgers van het Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten zijn we nog meer de nadruk in de samenwerking gaan leggen op grensoverschrijdende problematiek. We doen grensoverstijgende onderzoeken en gezamenlijke inspecties met buitenlandse zusterorganisaties. We zoeken daarbij ook de samenwerking met de Europese Arbeidsautoriteit (ELA).
Toelatingsstelsel
Minister van Gennip heeft eind 2023 een wetsvoorstel naar de Tweede Kamer gestuurd waarmee een toelatingsstelsel ingevoerd wordt voor uitzendbureaus en andere bedrijven die arbeidskrachten ter beschikking stellen. De kern van dit stelsel is dat deze uitleners alleen op de markt mogen opereren als zij daartoe zijn toegelaten. Daarvoor moeten zij onder andere een VOG indienen, een waarborgsom van € 100.000 overmaken, laten zien dat zij het juiste loon betalen en hun belastingen betalen. Inleners mogen alleen een toegelaten uitzendbureau inhuren.
De Arbeidsinspectie gaat toezicht houden op de verplichtingen voor in- en uitleners. Het toezicht houdt in dat de Arbeidsinspectie boetes kan opleggen aan uitleners die zonder toelating arbeidskrachten ter beschikking stellen, en aan inleners die arbeidskrachten inlenen van niet-toegelaten uitleners. De toelating wordt geschorst als de minister vaststelt dat een uitlener niet (langer) voldoet aan de gestelde eisen en vervolgens niet op tijd herstelt. Zonder toelating mag de uitlener niet langer arbeidskrachten ter beschikking stellen.
Het programma bereidt zich voor op deze extra taak voor de Nederlandse Arbeidsinspectie.
