Handhavingsbeleid Arbeidstijdenwet

Wat gebeurt er als een werknemer te veel uren werkt, of te vaak in de nacht? Dan kan de Nederlandse Arbeidsinspectie handhaven richting de werkgever.  De inspecteur kan dan:

• een waarschuwing geven;
• een eis stellen (dat wil zeggen maatregelen kan eisen);
• de arbeid laten staken (de werknemer moet stoppen met zijn werk);
• een boeterapport schrijven;
• een proces-verbaal opstellen.

Hoe de inspecteur handhaaft hangt af van:

• de soort overtreding;

• de ernst van de overtreding;

• of het een eerste keer is of een herhaling.

De Arbeidstijdenwetgeving is groot en gedetailleerd. Daarom staan hier alleen de hoofdlijnen en kunt u er geen rechten aan ontlenen.

Een controle op de Arbeidstijdenwetgeving start meestal met het bekijken van de registratie van de werktijden. Deze moet deugdelijk zijn. Dat wil zeggen dat de inspecteur van elke werknemer moet kunnen zien hoeveel uur deze heeft gewerkt en wanneer (hoe laat). En hoeveel pauze en vrije tijd de werknemer heeft gehad.

Hiervoor kijkt de inspecteur in eerste instantie naar een periode van 4 weken. Hij wil dan weten hoeveel uur werknemers hebben gewerkt, en hoeveel rust ze hebben gehad. Als het nodig is bekijkt de inspecteur een langere periode.
Zo kan de inspecteur nagaan of er een structureel probleem is met de werktijden binnen de organisatie. Als het structureel lijkt te zijn, dan controleert de inspecteur soms ook het werktijdenbeleid van de organisatie.

Voorbeelden

• Soms hebben werknemers meerdere werkgevers. Ook dan moet een werknemer genoeg rust krijgen en mag hij niet te veel uren werken. Als een werkgever dit weet, dan moet hij daar rekening mee houden.

• Werken in de nacht is extra belastend. Daarom kijkt de inspecteur ook goed of een werknemer genoeg rust krijgt na een nachtdienst en of hij niet te vaak in de nacht werkt.

Arbeid door kinderen (tot en met 15 jaar)

De Arbeidstijdenwetgeving stelt extra voorwaarden aan het werk door kinderen. Deze voorwaarden gaan over het werk dat ze mogen doen, hun werkomgeving en werktempo. Ook zijn er voorwaarden aan de voorlichting en het toezicht en aan de arbeids- en rusttijden.
Hoe ouder een kind is, hoe meer dit kind mag werken. Ook mag een kind meer soorten werk doen als het ouder is.
Bij een controle gaat de inspecteur na of er jongeren onder de 18 jaar werken. Als er jongeren werken zal de inspecteur eerst beoordelen of het gaat om:

• Een bijbaan of vakantiewerk.

• Een stage of praktijkonderwijs.

• Artistieke arbeid door kinderen. Bijvoorbeeld meedoen aan een theatershow of tv opnames.

Daarna kijkt de inspecteur of de werkzaamheden voor deze groep zijn toegestaan.
Niet alleen de werkgever, maar ook de ouder of verzorger van het kind is verantwoordelijk. Dus ook de ouder kan een waarschuwing of boete krijgen op grond van de Arbeidstijdenwetgeving.

Arbeid door jeugdigen (16 en 17 jaar)

In de Arbeidstijdenwetgeving staan regels opgenomen rondom de werk en rusttijden van jeugdigen. Tijd op school telt bijvoorbeeld ook mee als werktijd.

Arbeid door vrouwen rond de bevalling

Een zwangere of borstvoeding gevende vrouw moet veilig en gezond kunnen werken. Daarom staan er in de Arbeidstijdenwetgeving extra voorwaarden aan de arbeid door zwangere en pas bevallen vrouwen. Een zwangere vrouw heeft bijvoorbeeld recht op aangepaste werktijden, extra pauzes en zwangerschaps-en bevallingsverlof.

• Houdt de werkgever zich aan de Arbeidstijdenwetgeving?
• Houdt de werkgever (zoveel mogelijk) rekening met: de persoonlijke omstandigheden van de werknemer, stand der techniek en de CAO (als die er is)?
• Controleert de werkgever de feitelijk gewerkte uren en evalueert hij de ervaringen met de werkuren/roosters?

Als de inspecteur overtredingen van de Arbeidstijdenwetgeving ziet, dan kan hij óók kijken naar het beleid dat de werkgever voert. Zo kan de inspecteur nagaan waarom er overtredingen waren. Bijvoorbeeld omdat er geen speciaal beleid voor zwangere vrouwen is. Of omdat er onvoldoende kennis van nachtarbeid is en er daardoor niet goed ingeroosterd wordt.

Er zijn 3 groepen ‘soortgelijke overtredingen’. Dit zijn overtredingen die op elkaar lijken. Dit betreft overtredingen binnen de groepen:

• Administratie (beleidsvoering, inventarisatie en evaluatie, registratie);
• Arbeids- en rusttijden;
• Bijzondere groepen (jeugdigen, kinderen en vrouwen rond de bevalling.

De soortgelijke overtredingen staan in artikel 3 van de ‘Regeling Aanscherping Handhaving en Sanctiebeleid Arbeidstijdenwetgeving’.

De Nederlandse Arbeidsinspectie handhaaft strenger als ze dezelfde of een soortgelijke overtreding voor een tweede keer (of vaker) ziet. De  boete  is dan hoger dan bij de eerste keer.
Als de Nederlandse Arbeidsinspectie in een bepaalde periode dezelfde overtreding constateert, of een die erop lijkt, gaat de Nederlandse Arbeidsinspectie strenger reageren. Zo’n periode heet recidivetermijn, en is voor de meeste overtredingen 5 jaar, maar 10 jaar bij de ernstige overtredingen.

Als een bedrijf de Arbeidstijdwetgeving overtreedt kan de Nederlandse Arbeidsinspectie de volgende handhavingsmethoden inzetten:

• Waarschuwing
• Eis
• Boete (-rapport)
• Staken van de arbeid (werknemer moet stoppen met werken)
• Proces-verbaal
• Waarschuwing staken van de arbeid in verband met recidive
• Bevel preventief staken van de arbeid in verband met recidive
• Last onder Dwangsom

Bekijk meer informatie over sancties en handhavingsmethoden.