Checklist chroom-6 in oppervlakken met toelichting

Toelichting op de checklist:

Inventariseren

Als er oppervlakken of objecten bewerkt moeten worden, denk dan aan de mogelijkheid dat deze een chroomhoudende laag kunnen bevatten. Tijdens de bewerking daarvan komt chroom-6 vrij. Tot ‘bewerken’ hoort ondermeer schuren, slijpen, lassen, snijden en stralen. Chroom-6 kan tevens vrijkomen bij het lassen en snijden van roestvrij staal.

Onderzoek of de te bewerken oppervlakken voorzien zijn van een chroomhoudende coating. Dit kunt u nagaan door:

• Uit te zoeken met welk materiaal het oppervlak is behandeld en daar informatie over op te vragen bij de leverancier of vorige behandelaar, of door de oude veiligheidsinformatiebladen te raadplegen.
• Monsters van het oppervlak te laten nemen door een deskundige en te laten analyseren door een erkend laboratorium.
• Zelf met behulp van een erkende methode te bepalen of het oppervlak chroom bevat. Er moet sprake zijn van representatieve monstername, geschikte conservering en conditionering, geschikte analyse en kwaliteitsborging. Er zijn enkele sneltests op de markt (‘wattenstaafjestest’), deze zijn onvoldoende betrouwbaar om als ‘stand-alone’ test te gebruiken. Hetzelfde geldt voor de XRF-handheld. Bij dergelijke testen komen te vaak vals-positief en –negatieve resultaten voor. In combinatie met een verfmonster en laboratoriumtest kunnen deze methoden wel nuttig zijn. Een werkgever kan op basis van een positieve uitslag (= chroomhoudend) van een sneltest of XRF-meting wel besluiten om alle technisch uitvoerbare beheersmaatregelen te nemen. Een negatieve uitslag is echter niet genoeg om te besluiten om géén maatregelen te nemen.

Beoordelen blootstelling

U kunt de blootstelling aan chroom-6 op de volgende manieren beoordelen:

1. Onderzoek of er eerder al een beoordeling is uitgevoerd. Check dan of:
   De huidige situatie nog dezelfde is.
   Het onderzoek is uitgevoerd door middel van luchtmetingen conform NEN-689 of met behulp van een betrouwbaar blootstellingsmodel.
   Het onderzoek is uitgevoerd of getoetst door een deskundige met arbeidshygiënische kennis.
2. Als er nog geen beoordeling is uitgevoerd, laat dan een beoordeling van de blootstelling maken en betrek daarbij een deskundige met arbeidshygiënische kennis.
3. Check of er huidcontact bij de werkzaamheden mogelijk is en betrek dit bij de beoordeling door middel van een kwalitatieve beoordeling .
4. Overweeg biomonitoring als aanvulling op de beoordeling van de blootstelling via inhalatie, als er sprake is van mogelijk huidcontact of om het effect van een beheersmaatregel te toetsen. Laat u hierbij adviseren door een arbeidshygiënist of bedrijfsarts met voldoende kennis van biomonitoring.

Beheersmaatregelen nemen

Check eerst of er al een veilige werkwijze is vastgesteld voor de bewerking die u moet uitvoeren en kijk vervolgens of de bijbehorende beheersmaatregelen toepasbaar zijn in uw situatie. Indien er een onderbouwde veilige werkwijze is, hoeft u de blootstelling niet meer zelf te beoordelen. Zorg er in dat geval wel voor dat exact dezelfde handelingen worden verricht en dat voldaan wordt aan de aangegeven randvoorwaarden t.a.v. omgeving en beheersmaatregelen.

Bij het ontbreken van een veilige werkwijze zorgt u voor het (laten) beoordelen van de blootstelling en neemt u op basis daarvan de benodigde beheersmaatregelen conform de arbeidshygiënische strategie. Dit werkt via het STOP-principe, achtereenvolgens:

Substitutie (vervanging)

Wanneer er chroom-6 in een oppervlak bevindt, is het vervangen van het chroom-6  geen optie. Wel kunt u nagaan of u de beoogde bewerking niet hoeft uit te voeren. Ook dat is te zien als een vorm van vervanging. Ga na of:

1. Er een andere mogelijkheid is van bewerken van het metalen oppervlak of object. Denk bijvoorbeeld aan de mogelijkheid van overschilderen in plaats van afstralen, of het vervangen van het gehele object in plaats van repareren of onderhouden.
2. Het geheel of gedeeltelijk verwijderen van de verflaag op een manier kan plaatsvinden waarbij geen, of minder, stof vrijkomt. Bijvoorbeeld door middel van voorbehandeling in een bad, in een gesloten systeem.

Technische beheersmaatregelen

Ga na of:

1. Omkasting/omsluiting mogelijk is.
2. Apparatuur toepasbaar is die voorzien is van afzuiging.
3. Effectieve bronafzuiging mogelijk is:
   Voor effectieve werking moet de afstand tussen werkstuk en afzuiging bijvoorbeeld niet groter zijn dan de diameter van de afzuigmond.
4. Ruimtelijk ventilatie met een voldoende capaciteit en een goed ontwerp is geïnstalleerd.
   Zorg ervoor dat de blootstelling zo ver mogelijk beneden de grenswaarde ligt. Neem daartoe alle maatregelen die technisch uitvoerbaar zijn, wat wil zeggen dat de technische beheersmaatregel operationeel beschikbaar is en in de gegeven situatie toepasbaar.
   De tabel 'Mogelijke technische beheersmaatregelen' geeft voor een aantal bewerkingen mogelijke technische beheersmaatregelen aan. Het staat niet vast dat de blootstelling met het toepassen van genoemde beheersmaatregelen wordt gereduceerd tot onder de grenswaarde.

Organisatorische maatregelen

Beperk het aantal werknemers dat wordt blootgesteld, door bijvoorbeeld taakroulatie, of door toegangsbeperking in te stellen voor plekken waar de blootstelling niet kan worden voorkomen.

Persoonlijke beschermingsmiddelen

Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM-en). Stel zo nodig aanvullend, PBM-en ter  beschikking:

1. Adembeschermingsmiddelen met de juiste (toegekende) protectiefactor en een goede pasvorm, aangetoond door middel van een Fittest.
2. Beschermende handschoenen en kleding. Meer informatie over wat wordt verstaan onder een veilige werkwijze en hoe die is vast te stellen, vindt u op de pagina Veilige werkwijze chroom-6.

Algemeen geldende maatregelen

Bij iedere bewerking gelden - als basis - tevens de volgende algemeen geldende maatregelen:

Regel voorlichting en instructie voor de medewerkers over:

• De gezondheidsrisico’s van chroom-6 in relatie tot de blootstelling tijdens de werkzaamheden die zij uitvoeren.
• Het juiste gebruik van de beheersmaatregelen die zijn voorgeschreven.

Zorg voor voorzieningen om hygiënisch te kunnen werken:

• Adequate werkkleding (wegwerp of die door bedrijf wordt gewassen).
• Beschikbaarheid van kleedruimte/wasgelegenheid.
• Scheiden van schone/vuile ruimten.

Zorg voor een ‘ordelijk, zindelijk en zorgvuldige’ uitvoering van het werk:

• Verplicht het gebruik van werkkleding.
• Gebruik zo vaak als nodig schone werkkleding.
• Verplicht handen wassen na werkzaamheden.
• Verplicht omkleden bij verlaten werkruimten.
• Verbod om te eten, drinken en roken in de werkruimten.

Overige algemene maatregelen:

• Houd toezicht op een juiste uitvoering van het werk.
• Regel het onderhoud van de afzuigingsystemen en andere apparatuur.
• Maak bij schoonmaak gebruik van een industriële stofzuiger met HEPA filter, of reinig nat.
• Verbied het gebruik van perslucht bij schoonmaakwerkzaamheden. Gebruik een mobiele stofafzuiging met HEPA filter om overalls en schoenen schoon te zuigen na uitvoering van werkzaamheden en voor het verlaten van de werkruimten.
• Regel verantwoorde afvalvervoer of verwijdering. Denk hierbij ook aan filters en zakken van stofzuigers.
• Registreer welke medewerkers worden blootgesteld aan chroom-6.
• Bied de werknemers in overleg met de bedrijfsarts een arbeidsgezondheidskundig onderzoek aan. De bedrijfsarts bepaalt de inhoud van dit AGO.
• Betrek de Ondernemingsraad of Personeelsvertegenwoordiging bij de beheersmaatregelen die worden getroffen en in de wijze van voorlichting geven en toezicht houden.